Giriş: Annelerimizle Bağlarımız ve "Yeterince İyi Miyim?" Sorusu
Geçtiğimiz günlerde "yeterince iyi miyim?" sorusunun derin kökenlerine inmiş ve aile
dinamiklerimizin bu algıyı nasıl şekillendirebileceğini konuşmuştuk. Bugün ise, özellikle
annelerimizle olan ilişkimizin bu konudaki rolünü daha yakından inceleyeceğiz.
Hepimiz annelerimizle farklı ve özel bağlar kurarız. Bu bağlar, hayatımızda derin izler
bırakır; bazen destekleyici ve besleyici olurken, bazen de zorlayıcı deneyimlere yol
açabilir. Bu blog yazısında, annelerimizde olabilecek bazı özelliklere odaklanacağımız
bir "farkındalık anketi" paylaşmak istiyoruz. Bu anket, Klinik Psikolog Karyl McBride'ın
"Will I Ever Be Good Enough?" adlı kitabındaki yaklaşımlardan esinlenerek
hazırlanmıştır ve annenizin narsisistik özellikler taşıyıp taşımadığını kesin olarak
belirlemekten ziyade, bu tür özelliklerin sizin üzerinizdeki olası etkilerini düşünmenize
yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Unutmayın: Bu sadece bir farkındalık egzersizi olup herhangi bir tanı koyma amacı
taşımamaktadır. Eğer bu konuda endişeleriniz varsa veya bu durumun hayatınızı
olumsuz etkilediğini düşünüyorsanız, bir ruh sağlığı uzmanına danışmanız en doğru
adım olacaktır.
Anket: Annenizin Narsisistik Özellikleri Var mı?
Şimdi, lüen zihninizde annenizle olan ilişkinizi canlandırın. Hem şu anki ilişkinizi hem
de geçmişte yaşadıklarınızı düşünebilirsiniz. Aşağıdaki ifadelerden sizin veya
geçmişteki ilişkiniz için geçerli olanları kendi içinizde işaretleyebilirsiniz. Her bir
maddenin ardından, bu özelliğin ne anlama geldiğine ve narsisistik eğilimlerle nasıl
ilişkili olabileceğine dair kısa bir açıklama bulacaksınız.
1. Hayatınızla ilgili konuları annenizle konuştuğunuzda, anneniz tartışmayı
kendi hakkında konuşmaya yönlendiriyor mu?
○ Açıklama: Bu durum, annenin kendi deneyimlerini ön plana çıkarma, sizin
duygularınızı ve deneyimlerinizi gölgede bırakma eğilimi olabilir.
2. Annenizle duygularınızı tartıştığınızda, duygularınızı kendi duygularıyla
örtüştürmeye çalışıyor mu?
○ Açıklama: Burada, annenin sizin duygularınızı anlamak yerine, kendi duygusal
tepkilerini sizin üzerinize yansıtması söz konusu olabilir.
3. Anneniz sizi kıskanıyormuş gibi davranıyor mu?
○ Açıklama: Bu, başarılarınızı küçümseme, rekabet etme veya size karşı olumsuz
duygular besleme şeklinde kendini gösterebilir.
4. Anneniz sizin duygularınızla empati kurmuyor mu?
○ Açıklama: Empati, başkasının duygularını anlama ve paylaşma yeteneğidir. Bu
eksiklik, sizin duygusal ihtiyaçlarınızın karşılanmamasına yol açabilir.
5. Anneniz sadece sizin yaptığınız ve onu iyi bir anne olarak yansıtan şeyleri mi
destekliyor?
○ Açıklama: Bu, koşullu sevgi ve onay anlamına gelebilir; değeriniz, başarılarınızla
ve onun imajını nasıl etkilediğinizle ölçülüyor olabilir.
6. Annenizle sürekli olarak duygusal yakınlık eksikliği hisseiniz mi?
○ Açıklama: Bu, aranızda gerçek bir bağ kurmakta zorlandığınız, kendinizi yalnız
ve anlaşılmamış hisseiğiniz anlamına gelebilir.
7. Annenizin sizden hoşlanıp hoşlanmadığını veya sizi sevip sevmediğini
sürekli olarak sorguladınız mı?
○ Açıklama: Bu, ilişkinin tutarsız ve öngörülemez olması, sevginin koşullara bağlı
olması hissiyatını yaratabilir.
8. Anneniz sizin için sadece başkaları gördüğünde mi bir şeyler yapıyor?
○ Açıklama: Bu, dışarıya yönelik bir imaj kaygısı ve gerçek ihtiyaçlarınızın göz ardı
edilmesi anlamına gelebilir.
9. Hayatınızda bir şey olduğunda (kaza, hastalık, boşanma), anneniz sizin nasıl
hisseiğinizden ziyade bunun onu nasıl etkileyeceğine göre mi tepki
veriyor?
○ Açıklama: Bu, annenin kendi duygusal tepkilerini sizin deneyimlerinizin önüne
koymasıdır.
10. Anneniz başkalarının (komşular, arkadaşlar, aile, iş arkadaşları) ne
düşündüğü konusunda aşırı bilinçli mi?
○ Açıklama: Bu, dış onaya aşırı önem verme ve kendi içsel değer yargılarından
ziyade başkalarının beklentilerine göre hareket etme eğilimi olabilir.
11. Anneniz kendi duygularını inkar ediyor mu?
○ Açıklama: Bu, gerçek duygusal deneyimlerini görmezden gelme veya bastırma
anlamına gelebilir.
12. Anneniz kendi duyguları veya eylemleri için sorumluluk almak yerine sizi
veya başkalarını suçluyor mu?
○ Açıklama: Bu, sorumluluktan kaçınma ve başkalarını günah keçisi ilan etme
eğilimidir.
13. Anneniz kolay incinir mi ve sorunu çözmeden uzun süre kin tutar mı?
○ Açıklama: Bu, eleştiriye karşı aşırı hassasiyet ve aetmekte zorlanma anlamına
gelebilir.
14. Annenizin kölesi olduğunuzu hissediyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, annenin ihtiyaçlarına sürekli olarak öncelik verme ve kendi
ihtiyaçlarınızı ihmal etme hissiyatıdır.
15. Annenizin rahatsızlıklarından veya hastalıklarından (baş ağrısı, stres,
hastalık) sorumlu olduğunuzu düşünüyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, annenin kendi sorunlarını sizin üzerinize yansıtması ve suçluluk
duygusu yaratmasıdır.
16. Çocukken annenizin ziksel ihtiyaçlarıyla ilgilenmek zorunda kaldınız mı?
○ Açıklama: Bu, ebeveyn rolünün tersine dönmesi ve çocuğun erken yaşta
yetişkin sorumlulukları üstlenmesi anlamına gelebilir.
17. Anneniz tarafından kabul edilmediğinizi hissediyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, temel bir aidiyet ve sevgi ihtiyacının karşılanmaması hissiyatıdır.
18. Annenizin sizi eleştirdiğini hissediyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, sürekli yargılanma ve kusur bulma eğilimidir.
19. Annenizin yanında kendinizi çaresiz hissediyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, kendi duygu ve düşüncelerini ifade etmekte zorlanma ve güçsüz
hissetme durumudur.
20. Anneniz tarafından sık sık utandırılıyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, davranışlarınızın veya kişiliğinizin sürekli olarak aşağılanması ve
küçük düşürülmesidir.
21. Annenizin gerçek sizi tanıdığını düşünüyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, annenin sizi olduğunuz gibi kabul etmek yerine, kendi
idealleştirdiği veya yansıığı bir imge üzerinden iletişim kurmasıdır.
22. Anneniz dünya onun etrafında dönmeliymiş gibi mi davranıyor?
○ Açıklama: Bu, benmerkezcilik ve başkalarının ihtiyaçlarını ve perspektierini
göz ardı etme eğilimidir.
23. Annenizden ayrı bir insan olmak size zor geliyor mu?
○ Açıklama: Bu, sağlıklı bir bireyleşme sürecinin engellenmesi ve bağımlı bir ilişki
örüntüsünün oluşmasıdır.
24. Anneniz seçimlerinizi kontrol etmek istiyor mu?
○ Açıklama: Bu, sizin özerkliğinize saygı duymama ve kendi iradesini sizin
üzerinizde dayatma eğilimidir.
25. Anneniz bencil ve depresif bir ruh hali arasında gidip geliyor mu?
○ Açıklama: Bu, duygusal dalgalanmalar ve tutarsız davranışlar anlamına
gelebilir.
26. Anneniz size yapmacık görünüyor mu?
○ Açıklama: Bu, annenin gerçek duygularını ve niyetlerini gizleme, samimiyetsiz
davranma hissiyatıdır.
27. Çocukken annenizin duygusal ihtiyaçlarıyla ilgilenmek zorunda olduğunuzu
hisseiniz mi?
○ Açıklama: Bu, ebeveynleştirilmiş çocuk rolü ve erken yaşta yetişkin
sorumlulukları üstlenme durumudur.
28. Annenizin yanında kendinizi manipüle edilmiş hissediyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, annenin kendi çıkarları için sizi duygusal olarak yönlendirme
veya kullanma eğilimidir.
29. Annenizin size kim olduğunuzdan ziyade ne yaptığınız için değer verdiğini
hissediyor musunuz?
○ Açıklama: Bu, koşullu sevgi ve değerin performansa bağlı olması anlamına
gelir.
30. Anneniz kontrolcü mü, kurban ya da şehit gibi mi davranıyor?
○ Açıklama: Bu, farklı manipülasyon taktikleri kullanarak sizi kontrol etmeye
çalışma eğilimidir.
31. Anneniz gerçekte nasıl hisseiğinizden farklı davranmanızı sağlıyor mu?
○ Açıklama: Bu, duygusal geçersizleştirme ve kendi duygularınızı bastırma
zorunda hissetme durumudur.
32. Anneniz sizinle rekabet ediyor mu?
○ Açıklama: Bu, annenin sizin başarılarınızdan rahatsız olması veya sizinle sürekli
bir yarış içinde olmasıdır.
33. Anneniz her zaman her şeyi kendi istediği gibi yapmak zorunda mı?
○ Açıklama: Bu, esneklik eksikliği ve başkalarının ihtiyaçlarını göz ardı etme
eğilimidir.
Sonuçlarınızı Değerlendirme
Bu soruların kaçına "evet" dediğiniz, sizin için önemli bir farkındalık olabilir.
İşaretlediğiniz soru sayısı arıkça, annenizin narsisistik özelliklere sahip olma olasılığı o
kadar yüksek olabilir ve bu durum, bir kız çocuğu ve yetişkin olarak sizin için bazı
zorluklara neden olmuş olabilir.
Önemli bir hatırlatma: Tekrar altını çizmek istiyorum: Bu bir tanı aracı değildir.
Narsisistik kişilik bozukluğu karmaşık bir durumdur ve kesin tanısı yalnızca uzman bir
klinik psikolog veya psikiyatrist tarafından konulabilir. Bu anketin amacı, kendi
deneyimlerinizi ve ilişkinizin dinamiklerini daha iyi anlamanıza yardımcı olmaktır. Eğer
bu sorular size tanıdık geldiyse ve bu durumun hayatınızı olumsuz etkilediğini
düşünüyorsanız, lüen profesyonel yardım almaktan çekinmeyin.
İyileşme Yolculuğunuzda Yalnız Değilsiniz
Unutmayın sevgili okuyucular, geçmişte yaşanan zorluklar geleceğinizi belirlemek
zorunda değil. Kendinizi anlamak, deneyimlerinizi kabul etmek ve iyileşme yolculuğuna
çıkmak her zaman mümkündür. Kendi sınırlarınızı çizmek, kendi ihtiyaçlarınıza öncelik
vermek ve sağlıklı ilişkiler kurmak sizin en doğal hakkınız. Bu yolculukta yalnız değilsiniz
ve destek almak güçlülüğün bir işaretidir.
Klinik Psikolog Zühre Yüksel
Referanslar
● McBride, K. (2009). Will I Ever Be Good Enough?: Healing the Daughters of
